O metabolizmie zwykliśmy słyszeć, że im szybszy, tym lepiej dla naszego zdrowia i szczupłej sylwetki. Jednak czym właściwie jest metabolizm? Definicja mówi, że są to wszystkie reakcje w organizmie człowieka, które prowadzą do wykorzystania energii i składników odżywczych pochodzących z pożywienia. Prościej rzecz ujmując, metabolizm, czyli inaczej przemiana materii, ma na celu podtrzymanie i prawidłowe działanie wszystkich funkcji życiowych naszego organizmu. Łatwo więc zauważyć, że metabolizm ma ogromne znaczenie i dlatego tak często wspominają o nim zarówno dietetycy, jak i lekarze. Aktywność metaboliczna, czyli tempo, w jakim zachodzi przemiana materii, jest równie ważna i można ją skutecznie regulować oraz podnosić, ale o tym opowiemy w dalszej części artykułu. Na ten moment warto wiedzieć, że sama aktywność metaboliczna składa się z dwóch analogicznych względem siebie procesów: katabolizmu i anabolizmu. Podczas tego pierwszego, makrocząsteczki składników odżywczych rozpadają się i wytwarzana jest energia, którą nasz organizm zużywa w drugiej fazie, czyli podczas anabolizmu.
Czym jest potencjał metaboliczny?
W wielkim skrócie i uproszczeniu potencjał metaboliczny należy określić jako indywidualne zapotrzebowanie danej osoby na energię. Jednak nie chodzi tutaj tylko i wyłącznie o ilość kalorii, jakie będziemy dostarczać naszemu organizmowi, ale także o sposób ich spalania i zużycia. Każdy z nas ma indywidualny potencjał metaboliczny, na który składa się kilka czynników, takich jak:
- dzienne zapotrzebowanie energetyczne uzależnione w głównej mierze od masy ciała (mówimy tu głównie o masie narządów wewnętrznych oddzielonej od masy tkanki tłuszczowej czy wody, ponieważ to właśnie narządy wewnętrzne i mięśnie zużywają najwiecej energii);
- efekt termogeniczny pożywienia, czyli dokładna ilość energii, jakiej nasze ciało potrzebuje zarówno do pochłaniania, jak i trawienia składników odżywczych. Jest on zależny zarówno od predyspozycji genetycznych, jak i rodzaju naszej diety.
- niezaplanowana (spontaniczna, z ang. NEAT=non-exercise activity thermogenesis) aktywność fizyczna, czyli w wielkim uproszczeniu tryb naszego życia. Na ten czynnik składa się rodzaj wykonywanej przez nas pracy, a nawet to, w jaki sposób najbardziej lubimy i najczęściej odpoczywamy (np. spacery vs. seans filmowy na kanapie).
Kiedy już zbierzemy wszystkie te czynniki w jedną całość, będziemy w stanie określić, jaki jest Twój potencjał metaboliczny, a co za tym idzie dowiemy się, czy wszystko w Twoim organizmie jest w porządku, czy może jednak należy popracować, zwiększyć Twoją aktywność metaboliczną, a jeśli tak, to w jakim dokładnie celu i w jaki sposób.
Powrót do zdrowia, czyli co zwiększa metabolizm?
Jeżeli już okaże się, że Twoja przemiana materii wymaga aktywacji, z pomocą przychodzą specjaliści z MIND YOUR BODY. Nasi trenerzy doskonale wiedzą, co zwiększa metabolizm i potrafią tę wiedzę odpowiednio wykorzystać. Istotne jest, że przyspieszenie metabolizmu nie jest procesem uniwersalnym dla każdego człowieka, tak samo, jak uniwersalnymi nie są potencjał metaboliczny i aktywność metaboliczna. Na to, co zwiększa metabolizm, ma wpływ przede wszystkim sam cel jego zwiększenia. Jeżeli celem przyspieszenia przemiany materii jest tylko i wyłącznie redukcja tkanki tłuszczowej, to droga do jego osiągnięcia będzie zupełnie inna niż w przypadku chęci zwiększenia masy mięśniowej. Celem uregulowania aktywności metabolicznej może być również chęć ogólnej poprawy funkcjonowania organizmu, czy leczenie niektórych chorób i schorzeń, dlatego tak ważne jest, aby skorzystać z pomocy profesjonalnego dietetyka i trenera, który podpowie nam, czy w ogóle należy zwiększać nasz metabolizm, a jeśli tak, to w jaki konkretnie sposób. Może to być odpowiednia dieta lub trening albo oba te rozwiązania jednocześnie, ponieważ każde z nich może okazać się tym czynnikiem, który zwiększa metabolizm lub przeciwnie – skutecznie go spowalnia. Warto też pamiętać, że najlepszy metabolizm, to taki „w normie”, czyli uregulowany, dostosowany do naszych potrzeb – zbyt szybki może prowadzić do problemów związanych z niedożywieniem.
Wysiłek fizyczny, a menstruacja
Potencjał metaboliczny, jak już wiemy zależny jest od wielu czynników, w tym od płci. Wiele kobiet zastanawia się, jaka jest zależność pomiędzy wysiłkiem fizycznym, a „okresem”. Odpowiadamy: podczas miesiączkowania Twój potencjał metaboliczny nie zmienia się znacząco. Nie ma też żadnych przeciwwskazań do treningów w trakcie menstruacji. Dodatkowo jest jedna bardzo ważna rzecz, z której wiele Pań nie zdaje sobie sprawy. Otóż w trakcie wysiłku fizycznego zwiększa się produkcja endorfin, które mają kojący wpływ na dolegliwości bólowe całego naszego organizmu, więc trening może nawet pomóc w trakcie okresu. Należy jednak wówczas zmniejszyć nieco jego intensywność oraz odpowiednio dobrać rodzaj wykonywanych ćwiczeń, tak, aby wysiłek fizyczny prowadził nadal do uregulowania aktywności metabolicznej, a jednocześnie wciąż sprawiał przyjemność. Dlatego w trakcie miesiączki warto skorzystać z porad doświadczonego trenera, który weźmie pod uwagę fakt Twojej nieco gorszej dyspozycji i adekwatnie dostosuje trening do Twojego samopoczucia. Czasem może okazać się, że w danym dniu lepiej skupić się tylko na stretchingu i relaksacji – one również mają wpływ na twoją aktywność metaboliczną.
